Musis Sacrum (Latijn voor ‘gewijd aan de Muzen’) was een vereniging van en voor muziekliefhebbers in Leiden, opgericht in 1828 als Muzijk-Gezelschap Musis Sacrum door Abraham le Lièvre. Het doel was “de bloei van en de liefde tot de Toonkunst onder de ingezetenen van Leiden te bevorderen en ter algemene veredeling en beschaving mee te werken, door goede concerten en de gelegenheid tot het oefenen en uitvoeren van uitgelezen muziekstukken.” Musis Sacrum had een eigen koor en orkest. Het was een burger muziekgezelschap. Rond 1855 raakte Musis Sacrum in de problemen. Het stond door “gebrek aan genoegzame deelneming” op het randje van opheffing. Door van wekelijkse concerten over te gaan op tweewekelijkse zag men kennelijk kans het voortbestaan te rekken tot eind 1860 het geval. Tien jaar later – in 1870 – werd een herstart gemaakt met de oprichting van een nieuwe vereniging (ook geheten Musis Sacrum), die de beschikking kreeg over een door Stadsarchitect Jan Willem Schaap ontworpen paviljoen met terras en een afzonderlijke muziektent op de hoogte van het voormalige oostelijke bolwerk (tegenover de huidige Fruinlaan).
De nieuwe sociëteit Musis Sacrum beschikte niet meer over een eigen muziekgezelschap, maar liet gedurende de zomertijd (mei t/m september wel elke week een uitvoering verzorgen in het paviljoen. Dat gebeurde met name door “het Stafmuziekcorps der dienstdoende Schutterij” en “het Stafmuziekcorps van het 4de Regiment Infanterie”. Er volgde een periode van bloei, waarin in 1896 (opnieuw) het 25-jarig bestaan werd gevierd. Ook aan deze periode kwam een eind, waarschijnlijk door teruglopende belangstelling en de daardoor veroorzaakte financiële problemen. In ieder geval was in 1928 een situatie ontstaan van slechte staat van onderhoud van het gebouw, waardoor de toestand ter plaatse een zeer onooglijk aanzien had gekregen. Om die reden besloot de gemeente de erfpacht op te zeggen en het terrein – na verwijdering van de gebouwen – aan het park toe te voegen.[7] Aldus werd het paviljoen gesloopt en de verhoging afgegraven. Hiermee kwam ook een einde aan het bestaan van de vereniging. De oorspronkelijke muziektent, die zeer groot is en ruim, ook voor de acoustiek, die voortreffelijk is bleef in eerste instantie behouden en werd zelfs gerenoveerd. Inmiddels is ook deze laatste herinnering verloren gegaan. Ongeveer op de plaats waar Musis Sacrum heeft gestaan is in 1958 een bronzen beeld “Moeder en Kind” van Jan Wolkers geplaatst.
(zoom in door op de foto’s te klikken)
